Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Mysterie van Financiën: Voorbereiding en naverwerking
Ontdek het Mysterie van Financiën! Een interactieve tentoonstelling die leerlingen meeneemt op een reis door de financiële wereld. Deze tentoonstelling biedt zeven modules waarin leerlingen in groepjes van drie of vier verschillende …
Downloadbaar lesmateriaal -
Mechelen: Levensbeschouwelijke wandeling
Dit is het voorbereidingsdocument van een levensbeschouwelijke wandeling door Mechelen. Leerlingen kiezen een levensbeschouwelijke plaats uit en bereiden deze voor. Tijdens de wandeling stellen ze deze plaats voor aan de rest van de klasgroep. …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Bibliotheekbezoek: Werkbundel
Bundel die hoort bij een bezoek aan de bibliotheek van Tweebronnen in Leuven. Bundel is opgebouwd via de OVUR-strategie: O (en eventueel V) kunnen ze voor het bezoek voorbereiden. Leerlingen gaan gericht op zoek naar boeken en thema's en leren ook …
Downloadbaar lesmateriaal (11)Leerkracht -
Westerbork: Praktische opdracht bij het bezoek
Deze praktische opdracht sluit aan bij een bezoek aan Westerbork. In deze opdracht maken de leerlingen een explainer, een filmpje waarin drie zaken aan bod moeten komen:
- een portret van iemand die in Westerbork heeft gezeten;
- een culturele uiting …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Kiezen voor vrijheid: Lespakket
'Kunstenaars zijn vrijbuiters die enkel doen waar ze zin in hebben, los van maatschappelijke conventies of maatschappelijk nut': zo luidt de mening van heel wat leken in de kunst. De realiteit is veel genuanceerder. Kunstenaars zijn kinderen van …
Downloadbaar lesmateriaal -
Rijsel: Stadszoektochten
Deze stadszoektochten situeren zich in het centrum van Rijsel. Het document omvat drie zoektochten in een andere richting van de oude stad.
Dit document is een verrijking van Excursie Rijsel: Drie zoektochten in het centrum door …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Vluchten: Lespakket
In dit lessenpakket vind je handvaten om het thema vluchten allereerst in de klascontext te brengen. Je kan er één lesuur voor reserveren, of uitgebreider de tijd nemen.
Vijf jongeren met een migratieverhaal, komen dicht bij je …
Downloadbaar lesmateriaal (6) -
Stadsmuseum Gent: Voorbereiding klasbezoek
Binnenkort kom je met je klas naar STAM. Je bezoek voorbereiden in de klas zorgt ervoor dat je leerlingen meer oppikken tijdens de activiteit en samen een fijnere ervaring hebben.
In deze bundel vind je inspirerende vragen of opdrachten: je kiest zelf …
Downloadbaar lesmateriaal -
X, censuur en beeldcultuur: Lesbundel tentoonstelling
De expo X – censuur en beeldcultuur in het Nationaal Museum van de Speelkaart bekijkt hoe censuur een impact heeft gehad op de heersende beeldcultuur van dat moment.
Speelkaarten en strips vormen het uitgangspunt bij dit onderzoek, …
Downloadbaar lesmateriaal -
Personaliseer een gebouw: Lesidee
Antropomorfisme is het toekennen van menselijke eigenschappen aan niet-menselijke wezens of dingen. Net dat gebruiken de leerlingen om bouwkundig erfgoed te observeren en beschrijven. Erfgoed heeft immers ook een emotionele kant.
Downloadbaar lesmateriaal -
Op visite: Lesfiche
Wie woont of werkt er vandaag in een monument of waardevol gebouw? Zijn zij trots op hun monument? Zijn er verhalen hierover te rapen? De leerlingen ontdekken wat het betekent om een bewoner of gebruik te zijn van een waardevol of beschermd …
Downloadbaar lesmateriaal